Herziening Safety Culture Ladder
De Safety Culture Ladder (SCL) is een instrument om de mate van veiligheidsbewustzijn binnen een organisatie te meten. Hoe hoger het veiligheidsbewustzijn in een organisatie, hoe hoger de toegekende laddertrede. We zijn in Nederland sinds 2012 bekend met de ladder, ontstaan vanuit een initiatief van ProRail. Vanaf 2016 is het een product van NEN. Eens in de zoveel tijd wordt voor een certificatieschema van NEN de keuze gemaakt: behouden, vervallen of herzien. Voor de SCL is gekozen voor herziening en dat heeft geleid tot de ontwikkeling van de SCL 2.0.
Reden voor herziening
In eerste instantie is de SCL ontwikkeld voor de spoorsector. Hierdoor kent de SCL veel ‘spoor-gerelateerde termen’. Dit maakt het lastiger voor andere sectoren om de ladder toe te passen, terwijl zich wel een verbreding van het toepassingsgebied voordoet. Ook organisaties uit bijvoorbeeld de bouwsector, netbeheerders en dienstverlening certificeren zich op één van de vijf treden van de SCL. Naast de mogelijkheid tot toepassing binnen alle sectoren, zijn er nog andere zaken die aanleiding vormden voor een volledige herziening, namelijk:
- De SCL kent te veel systeemgerichte beschrijvingen, die niet passen binnen het meten van een veiligheidscultuur;
- De SCL omschrijft de (rol van de) medewerker onvoldoende, terwijl zij een grote rol speelt binnen het veiligheidsbewustzijn van een organisatie;
- De SCL focust te veel op arbeidsveiligheid, terwijl een veiligheidscultuur veel breder is;
- Het huidige systeem van scores op een bedrijfsaspect heeft ongewenste effecten, waaronder calculerend gedrag.
De Wijzigingen
De afgelopen jaren is NEN bezig geweest met de aanpassingen tot SCL 2.0. We zetten de grootste verschillen ten opzichte van de huidige Safety Culture Ladder voor je op een rijtje:
1. De zes bedrijfsaspecten zijn vervangen door 5 thema’s.
Deze thema’s zijn verdeeld in een onderdeel ‘organisatie’ en een onderdeel ‘gedrag’ en kennen diverse subthema’s passend bij het hoofdthema. De 5 hoofdthema’s zijn: beleid & leiderschap, kennis & vaardigheden, primaire & secundaire processen, samenwerking en leren & verbeteren. Op een verhalende wijze wordt per thema beschreven, welke kenmerken per trede in een organisatie geconstateerd moeten worden.
2. De beoordeling is niet meer gebaseerd op een puntentelling maar gaat uit van de observaties van de auditor op het gebied van houding, gedrag en cultuur.
In de SCL 2.0 wordt voor de beoordeling gewerkt met kleurscores. Elk thema kan beoordeeld worden met een van de volgende drie kleuren:
- Groen: een thema is als voldoende beoordeeld. Dit gebeurt wanneer auditoren het beeld hebben dat grotendeels wordt voldaan aan de kenmerken van het thema.
- Oranje: een organisatie voldoet deels aan de kenmerken die horen bij een thema én zij verricht inspanningen om hier volledig aan te voldoen.
- Rood: een thema is als onvoldoende beoordeeld.
De onderdelen ‘organisatie’ en ‘gedrag’ worden daarbij apart van elkaar beoordeeld. Voor de beoordeling van ‘organisatie’ moet een organisatie minimaal bij 4 van de 5 thema’s een groene score hebben behaald. Het thema dat geen groene score heeft moet oranje zijn. Bij de beoordeling van ‘gedrag’ moeten alle thema’s voldoende en dus een groene beoordeling hebben. Een rode score betekent automatisch dat de trede niet is gehaald.
3. Nieuwe criteria aan de rapportage.
Er zijn nieuwe criteria gesteld aan de rapportage, met als doel een goede verantwoording en onderbouwing van de beoordeling. De criteria zijn:
- Per thema wordt voor de afzonderlijke onderwerpen een rapportage geschreven over de sterke punten en de verbeterpunten. De onderbouwing van de kleurscore moet worden opgenomen. Daarnaast moet bij de beoordeling van het onderdeel ‘organisatie’ een verband worden gelegd met de consequentie voor de cultuur binnen de organisatie.
- Ziet de auditor iets bijzonders? Dan moet hij dit benoemen in de rapportage, inclusief wat dit volgens hem voor de cultuur van de organisatie betekent. Als hij daarbij aspecten tegenkomt die een directe relatie met ‘organisatie’ hebben moet dat ook worden benoemd.
- De rapportage beschrijft hoe de bevinding er uit ziet, dus geen advies maar een weergave.
- De rapportage mag niet herleidbaar zijn tot één persoon en persoonlijke zaken worden buiten beschouwing gelaten.
Publicatie SCL 2.0
Op dit moment wordt in Nederland en Duitsland de SCL 2.0 gevalideerd. Alle certificerende instellingen testen tijdens de uitvoering van een audit of de herziening duidelijk is en in de praktijk werkt. In september en oktober 2022 hebben andere betrokkenen de gelegenheid gekregen, hun mening te geven tijdens een openbare commentaarronde. Op basis van de uitkomsten van de validatie en commentaren wordt de SCL 2.0 bijgesteld. Naar verwachting wordt de ladder medio 2023 gepubliceerd.
Meer weten?
Wil jouw organisatie aan de slag met veiligheidsbewustzijn? Onze consultants hebben veel ervaring met het begeleiden naar de gewenste trede op de Safety Culture Ladder. In een vrijblijvend adviesgesprek vertellen we je graag meer over de mogelijkheden.
Bron: Safety Culture Ladder (NEN)
